Fıkıh Araştırmaları arşivleri

KUR’ÂN VE SÜNNET’TE FAİZ

Kur’ân’da faiz anlamına gelen kelime riba’dır. Riba (الربوا veya الربا) mastar olarak ‘artma’ ve ‘çoğalma’ isim olarak ‘artan’[1] yani faiz anlamındadır. Faiz, borçtan elde edilen gelirdir. Artma, borçtan dolayı olduğu için riba, bu artışa sebep olan işlem yani faizli işlem demek olur. Mekke’de inen bir âyette Allah Teâlâ şöyle buyurur: وَمَا آتَيْتُم مِّن رِّبًا لِّيَرْبُوَ فِي أَمْوَالِ النَّاسِ فَلَا يَرْبُو عِندَ اللَّهِ وَمَا آتَيْتُم مِّن زَكَاةٍ تُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ “İnsanların malları içinde artsın diye faize verdiğiniz şey (borç) Allah’ın yanında artmaz. Allah’ın rızasını isteyerek verdiğiniz zekâta gelince işte kat kat artıranlar zekât verenlerdir.” (Rum, 30/39) İhtiyacından fazla malı olandan başkası borç veremez. Faizli borç ise “İnsanların malları içinde artsın diye…” verilir. Dolayısıyla belli bir varlığa sahip olmayan kişilere faizli borç verilmez. Faizli borç veren kişi, alacağını, faizi ile birlikte almayı kesinleştirmek için kefil ister ve teminat alır. Böylece, malını koruma sıkıntısından da kurtulmuş olur. Borçluyu faiz yükü altına sokan şey ise, daha çok kazanma arzusu veya borca olan ihtiyacıdır. Faiz, kira gelirine benzetilerek “paranın zaman değeri” diye tanımlanır. Kiralanan mal, tüketilmeden yararlanılan maldır. Ev kiralayan içinde oturur. Otomobil kiralayan ona biner. Süresi bitince onları sahibine verir. Tüketilmeden yararlanılamayan mal kiralanamaz. Meselâ paranın kendisi, hiçbir ihtiyacı karşılamaz. Büyük bir […]

Ocak

YANLIŞ DİN EĞİTİMİNİN DOĞURDUĞU SONUÇLAR

Yanlış din eğitiminin ilk doğurduğu şey, çağımızda daha yeni tanıtılmaya çalışılan paralel dindir. Bunu tarihî verilerden ve Kur’ân’ın sunduğu örneklerden çok kolaylıkla anlaya biliriz. Paralel Dinin Oluşumu Paralel din, kaynağının Allah’tan olduğu algısı yapılan, esasında ise şahısların oluşturdukları bir yapıdır. Paralel dinin geçmişini; insanlardan, kendini ilk din adamı konumuna getirene,[1] cinlerden ise, İblis’e kadar götürebiliriz. Allah Teâlâ, tüm insanlığın dini algılarının yarattığı (kâinat) ayetlerinden ve indirdiği (Kur’ân’ı Kerim) ayetlerinden beslenmesini istemektedir.[2] Her insan dinini; yâni yolunu, hakikati Allah’tan öğrenmeli ve onun vazgeçilmez öğretmeni Allah olmalıdır. Gönderdiği Kitaplarda olaylardan ve kavimlerden bahsetmesi, insanların tarihsel bakışlarını evrenselliğe dönüştürmek içindir. Çünkü insanların her dönemde yaptıkları, bir sonraki dönemin ya aynısı ya da benzeri olarak tekrar edilebilir. Bu yüzden eski kavimlerde ve Ehl-i Kitâb’da kastedilen din adamları örneklerinin tarihte kalmadığını ve çağımızda da her zaman onlarla karşılaşacağımızı göz önünde bulundurmak zorundayız. Önceki dinlerde olduğu gibi son dinin peygamberinin vefatının üzerinden çok geçmeden, h. II. asırdan sonra birçok İslâm bilginlerinin, kendileri için kurdukları metodolojilerine tâbi olan birçok cereyanlar oluşturduklarına şâhit olmaktayız. Bunların oluşmasında, Müslümanlar arasında yayılan sosyal ve siyasî fitnelerin katkısı da çok olmuştur. Müslümanların birçoğu zamanla Ehl-i Kitâb’ın hatta Zerdüştlerin ve Putperestlerin kendi bilginlerine verdiği vasıfların, yetkilerin ben zerini kendi bilginlerine vermeye başladılar. Böylece […]

Aralık

NAMAZIN ÖNEMİ TİYATRO SKEÇLERİ

Bu kitapçık; okullarda özellikle drama kulüplerinin düzenledikleri çeşitli değerler eğitimi programlarında, sergileyecek tiyatro oyunu arayan öğretmenlerimize yardımcı olması amacıyla hazırlanmıştır. Kitapçıktaki ilk beş skeç; sırasıyla beş vakit namazın önemini çeşitli yönleriyle vurgulayan müstakil bir tiyatro oyunu gibi düşünülebilir. Beş ayrı skeçten oluştuğu için çok sayıda öğrenciye ayrı ayrı görev verme imkanı sağlamaktadır. Bu yönüyle kalabalık bir öğrenci kadrosuyla sergilenebilir. Eğer az öğrenci görevlendirmek gerekiyorsa, her skeçte aynı öğrencilere farklı roller verilebilir. Böylece dar bir öğrenci kadrosuyla sergilenmiş de olur. Kitapçıkta bu ilk beş skeçten hariç beş skeç daha bulunmaktadır. Bu skeçler bağımsız olarak sergilenebilir. İstenirse bu diğer beş skeç de müstakil bir tiyatro oyunu olarak sergilenebilir. Bunlar da namaz kılmanın önemini çeşitli yönlerden vurgulayan skeçlerdir. İstifadenize sunarız. Skeçlerin olduğu dosyayı indirmek için tıklayın: namazin-onemi-tiyatro-skecleri

Ekim

SAVAŞIN EVRENSEL İLKELERİ

SAVAŞIN EVRENSEL İLKELERİ Heyet[1] GİRİŞ İnsanların fıtratında yer alan birbirinin yerine geçme dürtüsü çoğu zaman kuralları hiçe sayma şeklinde tezahür eder. Aile bireyleri arasında bile küskünlüklere sebebiyet veren bu hırs zaman zaman toplumları da birbirine düşürür. Başkasının haklarını kısıtlama hatta hayat hakkından bile mahrum etme çabaları insanlık tarihi boyunca sürtüşmeleri ve nihayetinde de savaşları hep beslemiştir. Bir toplum, ne kadar iyi bir istikamet üzere olursa olsun, haklı gerekçelerle başkalarıyla savaşmak zorunda kalır. Bu, insanoğluna ev sahipliği yaptığı günden beri yeryüzünün değişmez döngüsüdür. Sürtüşmenin ve savaşın olmadığı bir dünya hayali, hiçbir zaman gerçekleşmeyeceği için savaşa her an hazırlıklı olmak, geri dönüşü olmadığında da hakkıyla bu görevi icra etmek Müslümanların en temel sorumluluklarından biridir. İnsanların hoşuna gitmese de hayatın bir gerçeği olan savaş, kimi zaman daha büyük olumsuzlukların önünü kesmek, kimi zaman da beklenmedik fırsatlar yaratması sebebiyle olsa gerek müminlere farz kılınmıştır. Konuyla ilgili olarak Yüce Allah şöyle buyurur: Savaş, hoşunuza gitmediği halde size, görev olarak yazıldı. Hoşunuza gitmeyen bir şey, sizin iyiliğinize olabilir. Hoşunuza giden bir şey de sizin için kötü olabilir. Bunları bilen Allah’tır, siz bilmezsiniz. (Bakara 2/216) Her şeye bir ölçü koyan Yüce yaratıcı, hazırlık aşamasından icrasına, ganimet paylaşımından ele geçirilen esirlere muameleye dek savaşın da evrensel ilkelerini belirlemiştir. Bu […]