Meşiet ve İrade

Meşiet ve İrade Ulusal Sempozyumu Sonuç Bildirisi

“Şey” başka, “irâde” başkadır. Hiç kimse şey’e irâde anlamı vermez. Fakat tarihi süreçte “şey”den türetilen meşîet kelimesine irade anlamı verilmiş, sonra meşîet’in bu terim anlamı sözlüklere girmiş, daha sonra asli anlamı terk edilerek (شاء) fiiline de irade anlamı verilmiştir. Mastar mîmî, fiilin türetildiği kaynak değildir. Dolayısıyla ona yüklenen yeni anlamı şâe (شاء) fiiline taşımakla yanlış yapılmıştır. Bu yanlış anlam, tefsir ve meallerde de kullanılınca Kur’an’ın çok sayıda ayeti, cebri yaklaşımların delili haline gelmiş, hürriyeti gösteren ayetlerle çelişir olmuştur.

Kur’an’da “şey” (شَيْء), varlık ve var etme; kader, şeyin oluşum, gelişim ve değişimi için konan ölçü; fıtrat, Allah’ın topyekun sistemi; irâde ise, o şeyi yapma isteği ile başlayıp bir karar ile biten çizgi anlamındadır.

Bir “şey”in oluşmasında iradenin önemli bir yeri vardır, ama irâde sırasında o şey henüz meydana gelmiş değildir. Bu sebeple yapılan bu hatanın düzeltilmesi, tefsir ve melallerde (شاء) fiiline doğru anlam verilmesi çok önemlidir.

Sonuç Bildirisinin Tamamı İçin Lütfen Tıklayınız