Başkasının Yerine Hac Yapmak

FUKAHÂNIN İSTİTÂAT KAVRAMINA YAKLAŞIMININ VEKÂLETLE HACCIN HÜKMÜNE ETKİSİ

Doç. Dr. Servet BAYINDIR

ÖZET

İslâm’ın beş temel şartından biri olan hac, hem mâlî hem bedenî yönü olan bir ibadettir. Hastalık veya yaşlılık gibi nedenlerle bu ibadeti bizzat kendileri eda edemeyenler adlarına başkalarını gönderirler. Bu hac uygulaması günümüzde vekâlet yoluyla hac, niyâbeten hac veya bedel hac diye adlandırılır. Ancak, başkası adına hac yapmanın hükmü fıkhın ibâdât bölümünün tartışmalı konularındandır. Tartışmanın özünü, haccın şartlarından istitâat kavramı oluşturur. Çünkü hüküm bu kavrama yaklaşım tarzına göre değişmektedir. Elinizdeki makalede fıkıh mezheplerinin haccın şartlarından istitâatı algılama biçimleri ve bunun vekâletle haccın hükmü üzerindeki yansıması ele alınmıştır.

Anahtar kelimeler: Vekâletle hac, Bedel hac, İstitâat, Haccın şartları

THE REFLECTION OF JURISTS’ APPROACH TO THE CONCEPT OF ISTITÂAT ON THE JUDGMENT OF THE PILGRIMAGE BY PROXY

SUMMARY

Hajj is a kind of Islamic prayer which has been performed financially and bodily. Being not able to perform due to his/her illness or age, a person send someone else to pilgrimage on the behalf of his/her names. This kind of pilgrimage is called “al-Hajj bi’l-vakala”, “al-Hajj bi’n-Niyaba” (Pilgrimage by proxy) or Badal Hajj (Substitute pilgrimage). However, the judgment is a controversial issue of Ibadat section in Islamic law. The main point of the debate is around the concept of Istitâ’at. This is because of that the decision can be changed in accordance with approaching to this concept. In this paper, the manner of Islamic legal sects towards to al-Istitâ’at, one of the conditions of pilgrimage and its reflection on the pilgrimage by proxy will be studied.

Keywords: Pilgrimage by proxy (al-Hajj bi’l-vakala), substitute pilgrimage (al-Hajj bi’n-Niyaba), Istitâ’at, conditions of pilgrimage

NOT: Bu makale İstanbul Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi’nin Yıl: 2006, Sayı: 13, s. 65-88’de yayımlanmıştır.

http://www.suleymaniyevakfi.org/wp-content/uploads/downloads/2010/10/baskasinin-yerine-hac-etmek.pdf